Khi ở lứa tuổi vị thành niên, đặc điểm tâm sinh lý của cả con gái và con trai đều phát triển và khác hẳn so với giai đoạn còn nhỏ nhưng lại rất hay thay đổi và bất bình thường, đặc biệt trong một số trường hợp với một số các bạn có thể đây là một giai đoạn sóng gió hay khủng hoảng đầu đời. Những cảm xúc của con người như tình yêu, ghét, không thích, buồn, vui, hoan hỉ, thân mật, lạnh nhạt... rất là khá thất thường, hó có thể đoán trước, như các cụ ta thường nói là "sáng nắng chiều mưa". Các trường hợp xảy ra : có khi chỉ là tình bạn hơi thân mật hơn so với một số bạn khác cùng lứa đã ngộ nhận cho đó là tình yêu và gọi đó là "mối tình đầu”; tuy vậy thực tế trong đời sống những đôi lứa có thể chung sống trọn đời với nhau về sau này ít khi xuất phát từ những “mối tình đầu” đó.
Về phía các bạn nam, do đặc điểm giới tính, các bạn thường dễ dàng bộc lộ tình cảm và đòi hỏi; còn phía bạn gái, tình cảm tâm lý gần tương tự nhưng thường e ấp và "để trong lòng" một cách yên lặng, thầm kín hơn, ít khi bộ lộ. Vì thế trước sự biểu lộ tình cảm của bạn nam cùng lứa, các bạn gái cũng chớ nên chấp nhận một cách dễ dàng dù cho trong lòng khi đó cũng cảm thấy có chút nào xao xuyến. Theo kinh nghiệm thì những tình cảm yêu đương ở lứa tuổi này thường chưa đạt đến độ chín chắn, nặng về cảm tính, không bền lâu và thường rất dễ thay đổi; hơn nữa lứa tuổi dậy thì tuy về mặt sinh học có thể là đã đến thì (có khả năng sinh hoạt tình dục và sinh con) nhưng còn nhiều mặt khác như mức độ trưởng thành về trí tuệ, kiến thức và kinh nghiệm đối với cuộc đời, vai trò trong xã hội, điều kiện kinh tế chưa tự lập...chưa phải đã đạt đến mức hoàn thiện cho một con người .
Vì vậy các em gái ở lứa tuổi này chớ nên vội chấp nhận tình cảm yêu đương của các bạn trai. Có thể các em sẽ hỏi "Thế thì phải làm cách nào vì em cũng cảm thấy yêu thích bạn ấy? Tốt nhất là các em nên khéo léo từ chối, hãy nói với bạn trai đó nên duy trì tình bạn thân thiết với nhau như đã có từ trước đến nay, cả hai cùng động viên, giúp đỡ nhau trong học tập, trong cuộc sống và công tác đoàn, đội cho tốt, còn vấn đề có yêu nhau hay không nên chờ dăm ba năm nữa, khi cả hai người đã trưởng thành hơn. Khi cần thiết hãy tìm đến các chuyên gia tư vấn tâm lý tình yêu để được giải đáp, tư vấn.
Đối với đòi hỏi của bạn trai về sinh hoạt tình dục, các em gái trong tuổi vị thành niên nên hết sức tránh. Tốt nhất là không bao giờ chấp nhận (nhưng cũng không cần phải tức giận, xa lánh với bạn đó, đặc biệt không nên đưa đòi hỏi của bạn trai này "ra ánh sáng" trước tập thể bạn bè); đồng thời các em cũng cần cảnh giác, đừng để phát sinh những điều kiện thuận lợi cho sự việc đó có thể diễn ra như đi chơi riêng chỉ có hai người hay chỉ có một mình ở nơi vắng vẻ. Trường hợp gặp phải một đối tượng hung bạo và cố tình theo đuổi thì có thể trao đổi với bố mẹ hoặc anh chị lớn trong gia đình để có được sự giúp đỡ, nhưng cũng chỉ là việc bất đắc dĩ.